“Onze Vader in de hemel”

Vele christelijke schrijvers claimen dat het aanspreken van God als vader iets typisch christelijk is. Ook de oudtestamentische profeten beschrijven God als onze vader, zoals Jesaja 63:15-16, Jeremia in 3:19 en Maleachi in 2:10. Jezus sluit dus aan bij de gebeden die zijn joodse toehoorders kennen.

Wat betekent de zin: Onze vader in de hemelen? Voor ons? Jezus als zoon van God, had hier kunnen afwijken van de joodse traditie en kunnen zeggen dat hij bidt tot zijn vader in de hemel. Nee, dat doet hij niet. Hij zegt hiermee dat Zijn vader dus ook onze vader is en dat we weten dat hij niet hier op de aarde is, maar in de hemelen. Hiermee sluiten we gelijk allerlei afgoden uit die op aarde zijn of die nu gemaakt zijn van hout of steen of dat ze onze tijd/geld in beslag nemen. Het gaat dus om de enige God, die de hemel en de aarde gemaakt heeft.

Laat uw naam geheiligd worden,

Een werkwoord in het Hebreeuws is niet een feit, maar roept op tot actie. Net zoals toen God zei ‘Er moet licht komen’ en er was licht. Hij sprak en het was er.

Over de naam van God zijn vele discussies. Van YHWH, Jehova, Andonai, de Eeuwige, God, tot de Heer. Hoe we hier ook mee omgaan, laten we ervan doordrongen zijn dat het een heilige naam is, een naam die geheiligd en geprezen moet worden. Alsjeblieft gebruik zijn naam niet ijdel of in een scheldwoord.

Weet u dat we met het woord halleluja Gods naam prijzen? Hallelu betekent prijzen en Jah is een afkorting van Jehovah/Jaweh. We zeggen dus prijs de Heer.

Hoe kunnen we hem actief prijzen? Een voorbeeld staat in Mattheüs 5: 16 “Zo moet jullie licht schijnen voor de mensen, opdat ze jullie goede daden zien en eer bewijzen aan jullie Vader in de hemel. Dus laten we met onze woorden en met onze goede daden Hem prijzen zodat zijn naam wordt geheiligd.

Laat uw koninkrijk komen

God was, is en zal zijn. Zijn koninkrijk was, is en zal komen. Als het volk Samuel vraagt om een koning, zegt de Heer: “Jou verwerpen ze niet. Ze verwerpen juist mij als hun koning.” 1 Sam 8:7. Psalm 93:1 zegt: “De Heer is koning,…”. In Openbaring 21 waar gesproken wordt over een nieuwe helm en een nieuwe aarde staat dat Gods woonplaats onder de mensen is en hij bij hen gaat wonen. Hij zal ook alle tranen wissen en hij zit op de troon. Alleen een koning zit op een troon, dus hier zal God koning zijn en dus ook een koninkrijk hebben.

En uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel.

“Uw wil te doen, mijn God, verlang ik, diep in mij koester ik uw wet. Gods wil en Gods wet zijn losmakelijk met elkaar verbonden”. Dit zijn niet mijn woorden maar die van de psalmist in psalm 40:9. Mij valt op dat hier staat zowel op aarde als in de hemel.

Als wij het Onze vader bidden dan vragen we onze hemelse vader om zijn wil te doen in onze “goede en slechte tijden’ van ons leven, in onze ups en downs, in de grote beslissingen en in de kleinste details.

Geef ons vandaag het brood dat we nodig hebben.

In deze zin staan twee woorden die mijn aandacht vragen: vandaag en brood. Betekent dit dat je elke dag om brood moet vragen omdat je anders misschien een dag geen brood hebt? Betekent dit ook dat je alleen om brood mag vragen? Volgens Nehemia Gordon & Keith Johnson staat hier Geef ons ons brood ‘tamid’. Het woord ‘tamid’ heeft heel veel betekenissen, zoals continue, doorlopend, altijd, dagelijks. Het blijft dus niet beperkt tot alleen vandaag.

Ik weet niet hoe het met jullie is, maar als ik het woord brood hoor in de context van de Bijbel, dan denk ik aan:

• De toonbroden in de tempel (Num 4:7)
• Het manna dat uit de hemel kwam (Ex 16:31-33)
• Dat we niet leven van brood alleen (Deut 8:3; Mat 4:4)
• Jezus als het brood des levens (John 6:48)

In het oude Israël betekende ‘lechem’, het woord voor brood, meer dan brood alleen. Het betekende basisvoedsel. Voor de akkerbouwers was het brood, voor de herders was het vlees en voor de visser was het vis. En voor mij zijn het groenten.

We geven met deze bede aan dat we ons ervan bewust zijn dat we begrijpen dat we afhankelijk zijn van God voor ons dagelijks voedsel (fysieke en geestelijk voedsel).

Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was.

God leert ons hiermee dat we met anderen omgaan zoals we willen dat met ons om wordt gegaan. Dit is in lijn met wat Jezus zegt in Matt 7:12 ‘Behandel anderen dus steeds zoals je zou willen dat ze jullie behandelen. Dat is het hart van de Wet en de Profeten.

In de versie van Lucas staat hier: vergeef ons onze zonden. Je kunt je dus afvragen gaat het nu om schulden of om zonden? In het Grieks wordt schuld geassocieerd met iets financieels en niet met zonde, vandaar dat Lucas kiest om het woord zonde te gebruiken.

‘Belijden we onze zonden, dan zal hij, die trouw en rechtvaardig is, ons onze zonden vergeven en ons reinigen van alle kwaad.” 1 John 1:9

En breng ons niet in beproeving,

In sommige vertalingen (HSV en NBG51) staat hier ‘en lijdt ons niet in verzoeking’. Dit zou tegenstrijdig zijn met Jacobus 1:13 zijn, omdat daar staat dat “Laat niemand zeggen, als hij verzocht wordt: Ik word door God verzocht. God immers kan niet verzocht worden met het kwade en Hijzelf verzoekt niemand. (HSV)

Wat is dan het verschil tussen beproeving en verzoeking? Als ik aan beproeving denk dan denk ik aan Job. Op een dag verscheen satan in het hemels gerecht en daagde God uit om Job te testen om te kijken of hij wel trouw zou blijven. Hij heeft bewezen dat hij waarlijk rechtvaardig is. Ook Abraham werd getest en ook hij heeft laten zien dat hij God lief had. (Gen 22)

maar red ons uit de greep van het kwaad.

In de HSV en de NBG staat hier van ‘de boze’. Ook in het Engels wordt het in de ene vertaling vertaald als de boze en in de andere vertaling als het boze/kwaad. Er is een verschil of we God vragen om ons te redden van al het kwaad dat we in ons leven kunnen tegenkomen of van de boze (waar we allemaal satan onder verstaan). Het Grieks woord dat hier gebruikt wordt kan op beide manieren uitgelegd worden. Echter in de Hebreeuwse versie is hierin duidelijker, namelijk bescherm ons van al het kwaad.

Dan sluit het gebed af met “Want van u is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen”

Althans in de HSV. In de NBG staan hier vierkante haken omheen en in de NBV staat dit vers niet. Dit komt omdat niet in alle gevonden geschriften dit vers in het evangelie staat. Men denkt dat deze later is toegevoegd om dit gebed de opbouw van het joodse gebed te geven zoals de discipelen van Jezus dit gewend waren in de synagoge.

Evangelie in een notendop

Het Onze Vader is meer dan een mooi stukje tekst, het is eigenlijk het evangelie in een notendop. Alle verzen staan vol wijsheid en laten zien hoe we godvrezend kunnen leven.

Het laat zien dat onze God, onze vader is; mijn vader, jouw vader. Het gebed leert ons om zijn naam te heiligen en te herinneren dat hij onze Koning was, is en zal zijn. Het leert ons dat we stil moeten staan bij de voorbereiding voor het koninkrijk van de toekomst. Dat voor al onze noden bij hem mogen komen en dat hij daarin zal voorzien. Het is dus een heel belangrijk gebed dat we niet als een routine moeten opzeggen, maar waarvan we elk woord, elke zin zorgvuldig moeten uitspreken en tot ons moeten laten komen en wat er in staat ook doen.