Tien geboden of tien woorden?

Je hoort vaak mensen spreken over de tien geboden. Daarbij kun je je afvragen staat dit ook zo in de Bijbel of is er sprake van traditie? In de Bijbel wordt op drie plekken verwezen naar de tien geboden/woorden (Exodus 34:28, Deuteronomium 4:13 en 10:4). In de vertaling van het  Nederlands Bijbel Genootschap (NBG’51) en de Herziene Staten Vertaling (HSV) heeft men het vertaald de tien woorden en de vertalers van de Nieuwe Bijbel Vertaling (NBV) hebben het vertaald naar de tien geboden. In alle drie de vertalingen spreken ze wel over de tien geboden in de paragraaf- en hoofdstuktitels. 

Als je de concordante van Strong er naast legt dan zie je dat het hier gaat om het Hebreeuwse woord dabar (דָּבָר), Bij Strong heeft dit de code 1697 gekregen. Dabar betekent woord, gesprek, het spreken, ding.

De vertaling van NBG’51 en HSV zijn hierin dus juist en gaat het om de tien woorden, zoals in het Hebreeuws asèrèt hadewariem (עשרת הדברים).

Verschillende indelingen

Over welke 10 woorden hebben we het dan? De verschillende religiën hebben hierin een ander indeling gemaakt (Ex. 20:1-17): 

Bij deze indeling zie je ook dat de joden vers 2 (Ik ben de HEERE uw God, Die u uit Egypteland, uit het diensthuis, uitgeleid heb) zien als horende bij de tien woorden. Zowel de protestanten als de katholieken zien dit vers niet als gebod maar als vermelding dat hier wordt gezegd dat hier de schrijver van de tien woorden wordt vermeld. Als je denkt in termen van gebieden, dan past vers 2 ook niet in dit rijtje. 

Christelijke traditie versus joodse traditie

In de christelijke traditie zien we de tien geboden in twee delen (tafelen) verdeeld, namelijk geboden die te maken hebben met de relatie tussen God en de mens (gebod 1 t/m 4) en en geboden die te maken hebben met de relatie tussen de mensen onderling (gebod 5 t/m 10).

Rabbi Daniel Lapin licht in zijn boek “Thou Shall Prosper” een andere indeling toe. Hij vertelt dat het een joodse zienswijze is. Het 5e woord (Eer​ uw vader en uw moeder, opdat uw dagen verlengd worden in het land, dat u de HEERE uw God geeft) is het enige woord met een belofte van God. Om die reden hoort het nog bij de eerste vier woorden.In navolging van Rabbi Chanina ben Gamliël (1) zet Lapin de tien woorden naast elkaar. De eerste vijf woorden gaan over de relatie tussen mens en God en de laatste vijf woorden gaan over de relatie tussen mens en medemens. 

Hart – tong – handelen

Op basis van de verdeling 5-5 maakt bijvoorbeeld de middeleeuwse commentator Ibn Ezra (2) de volgende indeling:

Bij de eerste vijf is de volgorde hart-tong-handelen en bij de laatste vijf is de volgorde handelen-tong-hart. 

Wat een mooie gedachte “God handelt vanuit Zijn hart (via het woord) en als wij gaan handelen en erover praten dan gaan we er ook van houden (hart)“. 

(1) Rabbi Chanina ben Gamliël leefden midden van de tweede eeuw C.E. en stierf op jonge leeftijd. Hij was de zoon van de Nassi Rabban Gamliel van Yavneh. Bron: http://www.beit-nitzachon.nl/wp-content/uploads/2016/02/Parashat-Jitro-in-pdf-.pdf

(2) Ibn Ezra (1089-1164, Spanje/Italië/Frankrijk)